شادی‏آفرینی در خویش

برای افزایش شادی در افراد می‏توان راههایی را پیشنهاد کرد:

1. ایمان: مهم‏ترین عامل مسرّت‏انگیز، ایمان به خداست (ر.ک: سوره انعام، آیه 81 و 82). نداشتن نگرانی و اضطراب و رسیدن به اطمینان قلبی، اساس هر نوع شادی است و این میسّر نیست، مگر با ایمان به قدرت مطلقی که سرچشمه همه نیکیهاست (پیش از این نیز به تحقیقاتی درباره نقش مذهب، اشاره کردیم).

2 . رضایت و تحمّل: امام صادق(ع)فرموده است: «نشاط و شادی، در پرتو راضی بودن به رضای خدا و یقین به دست می‏آید و اندوه و غم در شک و ناخُشنودی از مقدّرات الهی حاصل می‏شود»

3 . پرهیز از گناه و نادیده گرفتن حقوق دیگران: پرهیز از گناه، در بیشتر مواقع، پرهیز از لذاید مادّی سطحی است؛ امّا برای انسان شادی‏آور است؛ زیرا روح انسان به گونه‏ای است که گاهی از «پرهیز» و «ریاضت معقول»، سرخوش می‏شود. نادیده گرفتن حقوق دیگران نیز به طور قطع، موجب ناآرامی وجدان آدمی خواهد شد و سرنوشت معنوی او را به مخاطره می‏اندازد.

4 . مبارزه با نگرانیها: اگر انسان بتواند نگرانیها و اندوهها را از خود دور کند، شاد است. کسانی که دچار دلهره و نگرانی باشند، از هیچ یک از امکانات زندگی، لذّتی نمی‏برند.

5 . تبسم و خنده: گرمی تبسّم و خنده کینه‏ها را از بین می‏برد و روابط انسانی را تعادل می‏بخشد. وقتی که ما می‏خندیم، همه چیز به نفع جسم و روح ما پیش می‏رود. حتی وقتی که انسان غمگین است، بهترین کار، این است که در برخورد با دیگران، خود را شاد نشان دهد و تبسّم نماید.

6 . شوخی: طبعیت انسان، شوخی را می‏پسندد و با آن شاد می‏شود؛ زیرا مزاح، برای مدتی تصویرهای پیاپی غمناک را قطع می‏کند و عناصر شادی بخش را در لایه‏های روانِ آدمی فرو می‏برد.

7 . بوی خوش: بوی خوش، نشاط می‏آورد. در روابط انسانها با یکدیگر نیز بوی خوش، عامل فرح‏انگیز مهمّی است و متقابلاً بوی بد، ناامید کننده و باعث افسردگی است.

8 . لباسهای روشن و تنوّع رنگها در محیط زندگی: رنگ روشن، شادی‏آفرین است و در شریعت، توجه زیادی به پوشیدن لباسهای روشن شده است. پیامبر(ص9 فرمود: «جامه سفید بپوشید که نیکوترین رنگهاست».همچنین پیشوایان ما از رنگهای متنوّع )زرد، قرمز، سفید، سبز، نارنجی، مشکی و...( در لباس و کفش و ابزارهای زندگی، استفاده می‏کرده‏اند.

9 . خودآرایی و محیطآرایی: آراستگی ظاهری انسان، عامل مهمّی در محبوبیت وی و جذب افراد به کردارهای پسندیده است.

10 . تحرّک جسمی و فکری روزانه: شادی ممکن است به وسیله تغییر نگرشها و یا شرایط اجتماعی دچار دگرگونی شود. عادت به یک برنامه ورزشی و مطالعاتی (مطالعه علمی همراه با تفکّر و تحلیل) و گفتگوی روزانه، با هدفِ داشتن آمادگی جسمی و متعادل نگه داشتن دستگاهها و اندامهای بدن و نیز فعّال نگه داشتن ذهن، می‏تواند بسیار سودمند باشد.

11 . مثبت نگریستن: ایجاد نگرش مثبت در خویش از طریق: خودسازی آگاهانه، تقویت امید به آینده و به لطف خداوند، یکی از رازهای شاد زیستن است. روانشناسان معتقدند که خوشبینی - که یک ویژگی شخصیتی به حساب می‏آید - می‏تواند شادی را افزایش دهد.

12 . داشتن الگوهای خوب و متعالی: به نظر می‏رسد که مطالعه گفته‏های پیشوایان و الگوگیری از زندگی آنان و دیگر انسانهای خوش‏بخت و موفق، بر شادابی می‏افزاید.

13 . رویکرد به ادبیات و هنر: ادبیات و هنر، علاوه بر تسکین دهنده بودن، به شکوفایی استعدادهای انسان و نیز افزایش مقبولیت وی کمک می‏کنند. به هر حال، نقش شعر خوب، موسیقی خوب، فیلم خوب و... در شادی بخشی، غیرقابل انکار است.

14 . بهره‏گیری متعادل از خُوشیهای زندگی: امام کاظم(ع) فرمود: «شبانه‏روزتان را به چهار قسمت تقسیم کنید: بخشی را به کار و تلاش اختصاص دهید؛ قسمتی را به عبادت خداوند بگذرانید، بخشی را در کسب دانش و بخش چهارم را در خوشیهای حلال و پسندیده صرف کنید و از چهارمی برای سه تای دیگر، کمک بگیرید».

15 . سیر و سفر و تفریح: امام صادق(ع) فرمود: «سفر کنید تا سالم باشید».از حضرت علی (ع) نیز روایت شده است که: «چنانکه بدنْ خسته می‏شود، روح نیز خسته و دلتنگ می‏گردد و هر دو به تفریح و استراحت نیاز دارند».

16 . حضور در جمع افراد شاد: حضور در جمع انسانهای شاد، موقعیتهایی را برای شاد بودن، فراهم می‏آورد. مجالس شادی، چنانچه خردمندانه و اخلاقی برگزار شوند، بهترین وسیله برای تجربه کردن روشهای به شادی رسیدن و نیز شاد ساختن دیگران است.

17 . تغذیه مناسب: پژوهشها نشان داده‏اند که صبحانه مناسب و حاوی مختصری موادّ قندی، سهم بسزایی در شادی روزانه دارد. همچنین برخی پروتئینهای موجود در گوشت و سبوس غلّات و همچنین گروه ویتامینهای «ب»، نقش مؤثری در شادی‏بخشی و پیشگیری از افسردگی دارند (درست به عکس غذاهای حاوی کافئین، مثل چای و قهوه). نقش سبزیجات و میوه‏ها (بویژه سیب و پرتقال و زیتون) و شیر تازه در افزایش نشاط، غیرقابل انکار است.

18 . خواب کافی: مهم نیست که چه‏قدر می‏خوابیم. مهم، این است که از بیداری‏مان خوب استفاده کنیم. پس لازم است که خوابمان منظّم باشد و زیادی نخوابیم (که تنبلی و بی‏مسئولیتی می‏آورد) و کم نخوابیم (که موجب اختلال در فعالیتهای بیداری می‏شود).

19 . امید به آینده: امام حسن(ع) فرموده است: «برای دنیا چنان تلاش کن که گویا همیشه زنده‏ای، و برای آخرت، چنان مهیّا شود که گویا فردا به سویش پرمی‏کشی». ناامیدی، گناهی بزرگ است و از کسانی سَر می‏زند که با خداوند، بیگانه‏اند و نشاط «توکّل» در آنها نیست.